Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Lenk
ST-CHORAZY
ST-CHORAZY
Posty: 289
Rejestracja: 4 kwie 2019, o 20:29
Województwo: Podkarpackie
Lokalizacja: Galicja

Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30

Post autor: Lenk »

Obrazek
Ckm wz.30 na podstawie wz.34.

Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30 - powstanie

Wojna polsko - bolszewicka pozostawiła w Polsce szereg wzorów ciężkich karabinów maszynowych różnego pochodzenia. Pośpieszne zakupy i zdobycze wojenne wykluczały jakąkolwiek standaryzację w tym względzie. Z tego powodu władze wojskowe zaczęły w połowie lat dwudziestych poszukiwania najlepszego ckm-u dla Wojska Polskiego.

W 1926 roku w Centralnej Szkole Strzelniczej przetestowano ckm Hotchkiss wz.25, który uznano jednak za niespełniający wymagań armii. Negatywna ocena Szkoły była powodem rozpisania konkursu na nowy ckm. Konkurs prowadzono zimą 1927/28 roku. Zgłosiło się kilku producentów, zgłaszając następujące modele broni:
· 2 Ckm Browning wz.1917 - USA (jeden wykonany przez firmę „Colt" w Hartford, drugi - „Amstrong" w Newcastle),
· 2 Ckm Schwarzlose-Janecek wz.07/12/27 - Czechosłowacja
· 2 Ckm Vickers wz.09/27 - Wielka Brytania
Na potrzeby konkursu powołano komisję pod przewodnictwem gen.M.Raczyńskiego, którego zastępcą został słynny ppłk T.Felsztyn z Centralnej Szkoły Strzelniczej. Próby przeprowadzono w trudnym okresie zimowym. Najlepszy okazał się ckm Browning wz.17. Według oceny ckm Browning'a miał prostą konstrukcję, małą wrażliwość na zanieczyszczenia - te dwie cechy zawsze powodują małą zawodność broni. Do tego rozkładanie i składanie broni było proste ze względu na małą ilość części.

W lecie 1928 roku powtórzono jednak i ponownie zakłady Colt wygrały ze swoją konstrukcją. W Departamencie Uzbrojenia MSWojsk. podjęto decyzję o zakupie licencji za 450.000 dolarów i rozpoczęciu produkcji w Polce. Okazało się jednak, że zarówno "Colt", jak i "Fabrique Nationale"<1>, z powodu własnego zaniedbania nie opatentowały broni w Polsce. Prawdopodobnie niedoceniano możliwości produkcyjnych polskiego przemysłu. Postanowiono to wykorzystać. Na podstawie 2 posiadanych egzemplarzy, dostarczonych na potrzeby konkursu, polscy konstruktorzy z Biura Studiów Fabryki Karabinów w Warszawie wykonali całą dokumentację rysunkowo-techniczną w 1929 roku. Następnie wprowadzono własne zmiany. Należało dokonać przewymiarowania elementów i części na system metryczny. Ponadto opracowano i wprowadzono pewne zmiany i ulepszenia:
zmieniono amunicję na 7,92 mm;
celownik przeziernikowy zmieniono na szczerbinkowy;
wydłużono chwyt tylca;
wydłużono lufę;
zmieniono konstrukcję zatrzasku lufy;
zmniejszono masę trzonu zamkowego;
opracowano własny model podstawy oznaczony jako podstawa wzór 30;
umożliwiający m.in. prowadzenie ognia przeciwlotniczego;
dodano przeciwlotnicze przyrządy celownicze;
dodano kolbę do strzelań przeciwlotniczych;

W lecie 1920 roku powstały dwa prototypy. Przeprowadzone badania wykazały niewielkie usterki, jak mała wytrzymałość sprężyn podajnika i zaczepu kurkowego oraz wrażliwość broni na nierówne taśmowanie amunicji. Po dokonaniu poprawek broń skierowano do produkcji.
W marcu 1930 roku Państwową Fabrykę Karabinów w Warszawie opuściła pierwsza seria próbna 200 sztuk ckm wz.30, które przekazano do jednostek celem zebrania opinii. Ponieważ były pozytywne, jednak wyszczególniano kilka usterek broni. Sprężyna podajnika miała tendencję do pękania. Zaczep kurkowy też okazał się mało wytrzymały, a broń miała dużą czułość na nierówne taśmowanie amunicji. Wprowadzono w związku z tym poprawki, dzięki którym broń była bardzo niezawodna, m.in. zastąpiono odlewy brązowe stalowymi. Uzyskano to poprzez przyjęcie dużych granic tolerancji wymiarów w wykonaniu części<2>

Wz.1930a

Kolejne poważne zmiany wprowadzono w 1938 roku - poddano wtedy próbom nową wersję broni - wz.1930a. Zwiększona została wytrzymałość komory nabojowej oraz iglicy, sprężyny podajnika, trzonu zamkowego, tylców i zatrzasku lufy. Przekonstruowano suwadło, trzon zamkowy, urządzenie spustowe i tylce. Zwiększono w ten sposób niezawodność działania broni, w czasie prób na 308 000 strzałów było tylko 336 zacięć. Poprawioną wersję skierowano do produkcji. Dostosowano również cekaem do amunicji kalibru 0.22 (5,6 mm - „long"), celem lepszego wykorzystania go jako broni szkoleniowej. Autorem tej modyfikacji był inż. J. Maroszek.

Produkcja i eksport

Jak wspomniano produkcja odbywała się w PFK w Warszawie (później PWU). Do końca 1936 roku wyprodukowano 5.256 sztuk oraz 3.424 podstawy wz.30 i 353 wz.34. aż do wojny. Wyprodukowano łącznie 7.861 sztuk ckm wz.30. Jeśli wliczymy do tej puli ckm wz.30a, to uzyskamy około 8.000 sztuk.
W kwestii eksportu należy ocenić, ze ckm wz.30 stanowił swego rodzaju „przebój eksportowy”. W 1938 roku do Grecji (w rzeczywistości dla hiszpańskich republikanów) sprzedano, za pośrednictwem „Gokkes-Wolff” 500 sztuk ckm wz.30 wraz z częściami zapasowymi za łączną kwotę 1.871.000 zł. Największym odbiorcą miała być jednak Turcja. Modyfikacje zażądane przez nią doprowadziły do powstania ckm wz.30/39T (kalibru 7,65 mm). Pomimo początkowo trudnych negocjacji, 19.XI.1938 roku (w rzeczywistości 22.IX) pełnomocnik PWU inż. Władysław Skopowski przełamał opór Ankary i uzyskał zamówienie na 500 sztuk ckm. Cena była dla Polski korzystna, gdyż za 1 sztukę otrzymać mieli prawie 5.480 zł, jednak na zasadzie kredytu sześcioletniego. Było to spowodowane faktem przyznania korzystnych kredytów przez Wlk.Brytanię i Niemcy – Polska musiała konkurować z warunkami płacowymi.
Zamówienie Tureckie wyprodukowano. Odbiór wyznaczono na...1.IX.1939 roku. Jak można się domyśleć nigdy nie zostało odebrane. Turcja, 27.V.1939 roku zamówiła jeszcze 171 ckm wz.30/39, ale nie rozpoczęto produkcji. Autorowi nie udało się ustalić, czy ckm wz.30/39 wzięły udział w walkach.

Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30 - broń w jednostkach

Ckm wz. 30 do wybuchu wojny znalazł się na wyposażeniu wszystkich pułków piechoty stanowiąc podstawowy ckm Wojska Polskiego. W batalionach ckm stanowił etatową broń kompanii w ilości 12 sztuk. Transportowano go na taczankach piechoty wz.34 (3 sztuki) oraz na biedkach wz.33 (9 sztuk). W dywizji piechoty etatowo było 132 ckm wz.30.
W kawalerii wprowadzenie ckm wz.30 opóźniło się, co było spowodowane przedłużaniem prac nad nowym modelem taczanki, rzędem juczny, do transportu broni oraz specjalną podstawą dla kawalerii. Pierwsze modele na podstawach wz.36 przydzielono dopiero w styczniu 1938 roku do pułkowych szkół ckm (szkoły prowadził wybrany pułk w brygadzie). W listopadzie 1938 roku pułki kawalerii otrzymały 8 ckm wz.30 na taczankach wz.36. Do maja 1939 roku uzupełniono etatowy stan szwadronu ckm, tj. do 12 sztuk, kiedy to wraz z dalszymi ckm-ami otrzymano nowe rzędy juczne wz.36 do transportu broni. W połowie czerwca 1939 roku dostarczono rzędy juczne wz.36 do transportu amunicji. W nowe ckm planowano wyposażyć też tworzone podczas mobilizacji brygadowe samodzielne plutony ckm na taczankach (od nr 1 do nr 11, tj. kolejno dla Mazowieckiej BK – 11 Puł, Kresowej BK – 6 PSK, Wileńskiej – 23 Puł, Wołyńskiej – 2 PSK, Krakowskiej – 5 PSK, Podolskiej – 14 Puł, Wielkopolskiej – 7 PSK, Pomorskiej – 8 PSK, Nowogródzkiej – 25 Puł, Podlaskiej – 5Puł, Wielkopolskiej – 7PSK, Pomorskiej – 8 PSK, Nowogródzkiej – 25 Puł, Podlaskiej – 5 Puł i Suwalskiej – 1 PUł, przy czym pluton nr 9 z Nowogródzkiej BK miał dysponować ckm Maxim wz.08).
W Korpusie Ochrony Pogranicza ciężkie karabiny maszynowe były w większości starych wzorów. Ckm wz.30 pojawił się tam około 1935/36 roku w ilości 12 sztuk dla celów szkoleniowych w CSP w Osowcu. Planowano wdrażanie nowego ckm-u stopniowo. WP było jednak na I miejscu, a do Korpusu przekazywano głównie stare Maximy<3>. Pod koniec 1938 roku planowano wymianę starych konstrukcji Maxim wz.08 na wz.30, jednak nie udało się to w pełni do wybuchu wojny. Miano wymienić 387 ckm wz.30 w piechocie, 42 w kawalerii i 106 w batalionie fortecznym „Sarny”. Do wojny nowym ckm dysponowały:
· Batalion „Orany”
· Batalion „Niemenczyn”
· Batalion „Nowe Święciany”
· Batalion „Sejny” (niepotwierdzone)
· Batalion „Czortków” (niepotwierdzone)
· Batalion „Kopyczyńce” (niepotwierdzone)
· Batalion „Borszczów” (niepotwierdzone)
Możliwe też, że po 12 sztuk wz.30 otrzymały mobilizowane w kwietniu 1939 roku bataliony „Snów I”, „Snów II”, „Berezwecz”, „Wilejka”, „Wołożyn” i „Żytyń”. Pewna informacja pojawia się też w lipcu 1939 – do batalionu fortecznego „Małyńsk” przekazano 6 podstaw dla ckm wz.30.

Podstawy

Do ckm wz.30 używano zasadniczo 3 wzorów podstaw:

Podstawa piechoty wz.30 (opisana oddzielnie) – Był to trójnóg o masie 29,3 kg, z jedną nogą tylną i dwiema przednimi, wszystkie o stałej długości. Podstawa zapewniała ostrzał pionowy w granicach -38° +40°, a poziomy 360° oraz wysokość ognia w granicach 380-880 mm. Ponadto w tylnej nodze umieszczony był maszt plot., wyjmowany i zakładany w osadę dźwigara do prowadzenia ognia plot. Pierwsza seria wykazywała problemy ze smarowaniem elementów ruchomych. Poprawiono to przez zamontowanie olejarek kulkowych.
Podstawa piechoty wz.34 (opisana oddzielnie) - Wprowadzono w niej drobne zmiany w podnośnicy oraz dodano na tylnej nodze uchwyt do przenoszenia złożonej podstawy. Zmniejszono jej masę do 26,3 kg i poszerzono ostrzał w granicach -37° +35°. Zatwierdzono ją w 1935 roku dla wszystkich formacji, prócz kawalerii.

Podstawa kawalerii wz.36 (opisana oddzielnie) - zapewniała bardzo dobre warunki do strzelania. Oryginalnie został rozwiązany sposób zawieszenia broni. Polegał na umieszczeniu w poziomym maszcie elementu sprężynującego, który amortyzował odrzut broni, pozwalając na uzyskanie doskonałej celności. Maszt ten, po pionowym ustawieniu, służył do osadzenia broni w celu prowadzenia ognia plot., przy czym i w tym położeniu działał element sprężynujący zawieszenia. Ponadto nogi trójnogu miały regulowaną niezależnie długość, co umożliwiało dobre dostosowanie do warunków terenowych. Podstawa wz. 1936 miała masę 26 kg i była bardzo poręczna w użyciu.

Inne zastosowania broni

Ckm wz.30 stosowano też w polskiej broni pancernej. Około 1937 roku zastosowano go jako główne uzbrojenie czołgów Vickers E i 7TP (dwuwieżowych), a potem w tych czołgach, ale w wersjach jednowieżowych, sprzężone z armatą.
W czołgach 7TP, km wz.30 zamocowany był w pancernym jarzmie armaty i miał opancerzoną chłodnicę, był ponadto odpalany za pomocą pedału. Chłodnice zabezpieczano pancernym płaszczem (można było zdemontować).
Prowadzono też testy z ckm wz.30 jako uzbrojeniem tankietek TKS oraz innych pojazdów, jak TKW, 4TP i 10 TP. Ostatecznie broń nie sprawdziła się w roli ckm pojazdów pancernych ze względu na duże wymiary i potrzebę opancerzenia chłodnicy.
Ckm wz.30 stał się też bronią fortyfikacji. Stosowano go w ciężkich i lekkich schronach bojowych stałych. W przypadku schronów ciężkich montowano go na podstawie szynowej, co pozwalało na uzyskanie pola ostrzału w poziomie do 60°, a w pionie do 70°. W schronach lekkich, polowych montowano go na sztywnych stołach drewnianych, wbetonowanych w podłogę. W kopułach pancernych umieszczano ckm na obrotowej podstawie osadzonej na ruchomej kolumnie umożliwiającej 360° obrót.

Epizod wrześniowy

Ckm wz.30 pojawia się wielokrotnie we wspomnieniach żołnierzy. Walczył praktycznie w każdym starciu piechoty i kawalerii w czasie wojny obronnej 1939 roku. Szeroko stosowano go jako broń przeciwlotniczą ze względu na brak dział plot. Po wojnie Niemcy wykorzystywali broń w jednostkach drugiej linii, część z niej wysyłając na granicę szwajcarską. Właśnie w polskie ckm wz.30 oraz w polskie kb i kbk uzbrajano jednostki, które miały zajmować Szwajcarię.

Obrazek
Protoplasta naszego ckm wz.30

Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30 - konstrukcja


Ckm wz.30 działał na zasadzie wykorzystania energii krótkiego odrzutu lufy z suwadłem i zamka zaryglowanego podczas strzału. Rozwiązanie takie było powszechnie stosowane w broni tego rodzaju. Mechanizm spustowy cekaemu przystosowany został do ognia ciągłego. Broń chłodzona była wodą - chłodnica miała pojemność 4 l. Zasilanie odbywało się z taśmy parcianej o pojemności 330 naboi. Przyrządy celownicze składały się z pryzmatycznej muszki oraz celownika ramieniowo-krzywiznowego. W celu nadania broni dokładnego kierunku i podniesienia przy celowaniu bezpośrednim lub pośrednim można było stosować celowik-kątomierz wz. 1929 polskiej konstrukcji i produkcji. Do prowadzenia ognia przeciwlotniczego przeznaczony był celownik plot., składający się z celownika słupkowego i muszki kołowej wz. 1929.
Ładowanie karabinu (po odbezpieczeniu) polegało na wprowadzeniu taśmy z nabojami z lewej strony do donośnika i pociągnięciu jej w prawo aż do oporu. Następnie należało pociągnąć dzwignię zamka do tyłu aż do oporu i puścić ją. Czynność tę należało powtórzyć, karabin był gotowy do otwarcia ognia.
Celowanie - prawa ręka na chwycie, lewą odblokować rygiel kierunkowy, lewa ręka na bębnie kąta podniesienia. Broń na cel naprowadzało się: w poziomie prawą ręką za pomocą chwytu, w pionie lewą obracając bębnem podniesień. Prowadząc ogień do celu punktowego broń należało po wycelowaniu zablokować (podstawa karabinu wyposażona była w rygle blokujące w pionie i poziomie). Ogień otwierało się unosząc palcem wskazującym dźwignię spustu do góry.
Rozładowanie - zaryglować karabin, prawą ręką odsunąć zatrzask pokrywy zamkowej w stronę chwytu, lewą chwytając za podstawę celownika, otworzyć pokrywę komory zamkowej. Dwukrotnie pociągnąć dzwignię zamka do tyłu, sprawdzić czy komora nabojowa jest pusta, wyjąć taśmę. Następnie zamknąć pokrywę komory zamkowej i zwolnić iglicę naciskając spust. Zabezpieczyć broń przesuwając kciukiem lewej ręki dźwignię bezpiecznika umieszczoną poniżej spustu.

Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30 - podstawowe dane

Kaliber: 7,92 mm
Długość całkowita (z lejkiem): 1200 mm
Długość lufy: 720 mm
Długość chłodnicy: 600 mm
Długość komory zamkowej: 370 mm
Długość uchwytu: 80 mm
Długość lejka: ok. 130 mm
Masa z wodą: 21 kg
Masa bojowa: 65 kg
Masa lufy: 1,58 kg
Masa podstawy wz.36 kawalerii: 26 kg
Prędkość początkowa pocisku „Sc”: 735 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna: 600 strz./min
Szybkostrzelność praktyczna: 400-450 strz./min.
Taśma parciana: 330 naboi
Masa taśmy pełnej: ok.8,3 kg
Pojemność chłodnicy: 4 litry
Obsługa: 7 osób

Skrzynka amunicyjna

Długość: 355 mm
Wysokość: 175 mm
Szerokość: 85 mm


<1> Belgijski przedstawiciel Colta na Europę
<2> W niektórych przypadkach nawet do +- 2 mm. Dzięki temu, nawet przy dużym zapiaszczeniu broń działała bez zarzutu.
<3> Co było słuszne. KOP był formacją pomocniczą (podległą MSW) mającą na celu ochronę granicy na Kresach i utworzono go ze względu na niebezpieczny charakter granicy z ZSRR. Później pojawiła się koncepcja wykorzystania go do działań opóźniających, ale nigdy nie planowano użycia go jako formacji ofensywnej. WP miało więc pierwszeństwo w dostawach sprzętu, a KOP jako jednostka tzw. II linii mogła opierać się o starszy sprzęt.

Źródło : http://www.dobroni.pl/rekonstrukcje,cie ... z-30,14267
maciejwu71
CHORAZY
CHORAZY
Posty: 272
Rejestracja: 6 lip 2014, o 12:04
Województwo: Wybierz

Re: Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30

Post autor: maciejwu71 »

:spoko:
Awatar użytkownika
morgan
SIERZANT
SIERZANT
Posty: 145
Rejestracja: 9 wrz 2018, o 12:05
Województwo: Podkarpackie

Re: Ciężki Karabin Maszynowy wz. 30

Post autor: morgan »

dobra robota :)
ODPOWIEDZ

Wróć do „BROŃ CIĘŻKA,MASZYNOWA”