Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Miejsca dopiero co odkryte i miejsca warte odwiedzenia
ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
nytu
ST-SIERZANT
ST-SIERZANT
Posty: 167
Rejestracja: 12 lis 2020, o 12:30
Województwo: Małopolskie
Has thanked: 25 times
Been thanked: 33 times
Kontakt:

Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: nytu »

W rodzinnej miejscowości mojej mamy znajduje się cmentarz ofiar epidemii cholery. Jest to konkretnie miejscowość Jastrzębia, przysiółek Budzyń. Epidemia miała miejsce w latach 1847-1848 i pochłonęła wiele ofiar śmiertelnych w Jastrzębi i okolicznych wsiach. Miejsce jest naprawdę urokliwe, szczególnie kiedy zachodzi słońce. Nie znajdują się na nim klasyczne pojedyncze mogiły a jedna zbiorowa. Kształt geometryczny bliżej nieokreślony. Obiekt jest od czasu do czasu koszony, ale bywa, że latem jest zarośnięty i wygląda tragicznie. W wolnej chwili porozmawiam z emerytowanym proboszczem czy posiada jakieś zapisy z kronik z tego czasu. Poniżej kilka zdjęć. Warto zaznajomić się z tabliczkami informacyjnymi.
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
These users thanked the author nytu for the post:
Shadows
Rating: 5.56%
https://pnytko.pl/ - mój blog o nauce i technologii
Awatar użytkownika
slawek153
Generał Dywizji
Generał Dywizji
Posty: 1544
Rejestracja: 9 lip 2017, o 15:49
Województwo: Mazowieckie
Imię: Sławek

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: slawek153 »

Zadbana i bardzo ładna Nekropolia.
Natomiast ja jak miałem 8-13 lat jeździłem na wakacje 20 lat temu do babci i dziadka, do miejscowości Kadzidło, nie było by w tym nic ciekawego po za jednym.
W Kadzidle bo o tej miejscowości tu mowa, stoi piękna kaplica upamietniajaca wydarzenia z czasów epidemi cholery, natomiast za to kaplicą była rozkopana mogiła zbiorowa na której właściciele postawili sobie no po prostu dom. Mogiła zbiorowa była umiejscowiona na górce w lesie, a że lokalizacja była atrakcjna... Po rozkopaniu, ile tam było Kości, butów, czaszek dorosłych i czaszek dzieci porozrzucanych wszędzie, właściciel to w worek i na ognisku sobie palił, trudno to sobie dzisiaj wyobrazić. Po za tym tam była tablica " Można wziąść piasek '' brali to ludziska na tynki, podsypki i cholera wie po co jeszcze. Lokalizacja tej Nekopoli jest pomiędzy dwiema szkołami który dzieli wąski las, a na brzegu tego lasku stoi dom.
Awatar użytkownika
grz_w
Mł. Chorąży Sztab.
Mł. Chorąży Sztab.
Posty: 325
Rejestracja: 11 lis 2013, o 01:58
Województwo: Wybierz
Lokalizacja: Gorlice

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: grz_w »

Nytu, niedaleko, w Moszczenicy jest w jednym miejscu krzyż z opisem upamiętniający ofiary tej epidemii. Dawno tam nie jechałem, ale rok chyba 1848. Tylko nie pamiętam ile ofiar.
Awatar użytkownika
Waclaw
Moderator
Moderator
Posty: 3352
Rejestracja: 27 gru 2015, o 13:58
Województwo: Małopolskie
Imię: Wacław

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: Waclaw »

Kraków i Małopolskę nawiedziły 3 (odnotowane) epidemie cholery – w roku 1855, 1873 i 1874 roku. I takich cmentarzy jest bardzo dużo.
"Przyjaciel to wróg, który się jeszcze nie ujawnił" :sad:
Awatar użytkownika
Shadows
CHORAZY
CHORAZY
Posty: 258
Rejestracja: 7 sty 2020, o 19:19
Województwo: Małopolskie
Imię: Krzysztof
Lokalizacja: Galicja

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: Shadows »

W Grabiu za kościołem jest też choleryczny cmentarz, ale nie ostał się ślad po nim. Byłeś tam Wacław?

W okół mnie jest ok 20 takich.
Strach kopać w niektórych miejscach, bo nie wiadomo jak głęboko grzebali.

http://www.straznicyczasu.pl/viewtopic.php?t=208
...dead eyes, see no future...
Awatar użytkownika
nytu
ST-SIERZANT
ST-SIERZANT
Posty: 167
Rejestracja: 12 lis 2020, o 12:30
Województwo: Małopolskie
Kontakt:

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: nytu »

slawek153 pisze:
7 gru 2020, o 15:38
Zadbana i bardzo ładna Nekropolia.
Natomiast ja jak miałem 8-13 lat jeździłem na wakacje 20 lat temu do babci i dziadka, do miejscowości Kadzidło, nie było by w tym nic ciekawego po za jednym.
W Kadzidle bo o tej miejscowości tu mowa, stoi piękna kaplica upamietniajaca wydarzenia z czasów epidemi cholery, natomiast za to kaplicą była rozkopana mogiła zbiorowa na której właściciele postawili sobie no po prostu dom. Mogiła zbiorowa była umiejscowiona na górce w lesie, a że lokalizacja była atrakcjna... Po rozkopaniu, ile tam było Kości, butów, czaszek dorosłych i czaszek dzieci porozrzucanych wszędzie, właściciel to w worek i na ognisku sobie palił, trudno to sobie dzisiaj wyobrazić. Po za tym tam była tablica " Można wziąść piasek '' brali to ludziska na tynki, podsypki i cholera wie po co jeszcze. Lokalizacja tej Nekopoli jest pomiędzy dwiema szkołami który dzieli wąski las, a na brzegu tego lasku stoi dom.
Tak sobie właśnie czytam i cmentarze choleryczne są wyjątkowo często niszczone, przerabiane i ogólnie profanowane. Zakładam, że ma to swoją przyczynę w tym, że kiedy chowano na szybko zmarłych w zbiorowych mogiłach nikt się zbytnio nie przejmował położeniem miejsc pochówku. Później te miejsca mogły się okazywać atrakcyjnymi działkami, a przecież te groby mają prawie 2 wieki więc "można je usunąć". Taka jest moja teoria.
grz_w pisze:
7 gru 2020, o 22:48
Nytu, niedaleko, w Moszczenicy jest w jednym miejscu krzyż z opisem upamiętniający ofiary tej epidemii. Dawno tam nie jechałem, ale rok chyba 1848. Tylko nie pamiętam ile ofiar.
Przez Moszczenice bardzo często jeżdżę na Gorlice. Na pewno się z tam kiedyś zatrzymam jak będę miał czas i udokumentuje ten cmentarz.
Shadows pisze:
7 gru 2020, o 23:53
W Grabiu za kościołem jest też choleryczny cmentarz, ale nie ostał się ślad po nim. Byłeś tam Wacław?

W okół mnie jest ok 20 takich.
Strach kopać w niektórych miejscach, bo nie wiadomo jak głęboko grzebali.

http://www.straznicyczasu.pl/viewtopic.php?t=208
Patrzyłem na miejscowość Grab i znalazłem tam cmentarz wojenny nr. 4 - wyjątkowo urokliwy. Także dzięki za inspiracje i wykaz cmentarzy z linku.
https://pnytko.pl/ - mój blog o nauce i technologii
Awatar użytkownika
Shadows
CHORAZY
CHORAZY
Posty: 258
Rejestracja: 7 sty 2020, o 19:19
Województwo: Małopolskie
Imię: Krzysztof
Lokalizacja: Galicja
Has thanked: 132 times
Been thanked: 53 times

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: Shadows »

Jest tam też numer 5 a w wiosce obok 1, 2, 3.
W tym samym dziale znajdziesz opisy i zdjęcia.
These users thanked the author Shadows for the post:
nytu
Rating: 5.56%
...dead eyes, see no future...
Awatar użytkownika
nytu
ST-SIERZANT
ST-SIERZANT
Posty: 167
Rejestracja: 12 lis 2020, o 12:30
Województwo: Małopolskie
Kontakt:

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: nytu »

Znalazłem ciekawy opis epidemii cholery z 1847 roku, zatem wrzucę go w ten temat. Tabliczka z powyższego cmentarza mówi właśnie o tym roku.
"Największe żniwo śmierć zebrała jednak w 1847 roku, gdy po pamiętnej rzezi galicyjskiej nastąpił straszny głód - "brat" zarazy. Ofiary epidemii, zgodnie z poleceniem władz cesarskich, chowano w lasach. Jak wspomina w kronice parafialnej Krościenka Wyżnego (teren Nadleśnictwa Dukla) ks. Andrzej Nowina Ujejski w 1847 roku brakło desek na trumny. Zmarłych owijano w słomę, obwiązywano powrósłami i wozem wywożono do wspólnej mogiły w tzw. Księżym Lesie. Wymierały całe rodziny; w ciągu roku pochowano tu ponad 300 osób. Dziś miejsce to znaczy piaskowcowy obelisk z pamiątkową tablicą i krzyżem pochodzącym z tamtych czasów. Wspomniany rok 1847 nie był ostatnim rokiem wielkich epidemii. Powracały one do Galicji jeszcze wielokrotnie, siejąc spustoszenie wśród ludzi. Jedynym śladem tych tragedii są dziś śródleśne cmentarzyki z małymi kamiennymi obeliskami" - Edward Marszałek

Źródło: https://www.terazkrosno.pl/wiadomosci/1 ... lady-wiary
Jak tylko zakupię jakieś auto terenowe to ruszam na podkarpacie w poszukiwaniu cmentarzy i śladów tej epidemii.
https://pnytko.pl/ - mój blog o nauce i technologii
Awatar użytkownika
nytu
ST-SIERZANT
ST-SIERZANT
Posty: 167
Rejestracja: 12 lis 2020, o 12:30
Województwo: Małopolskie
Kontakt:

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: nytu »

Jako, że dbam o swoje tematy to uzupełnię go o kolejne podanie z kronik parafialnych.
Z kroniki parafialnej dowiadujemy się, że w 1847 roku na terenie wsi prawie przez cały rok panowała epidemia tyfusu. Ludzie umierali masowo, zwłaszcza najbiedniejsi. W parafii jastrzębskiej liczącej wówczas 2660 osób umarło w tym roku 551 ludzi. ( od 1 stycznia do 17 maja umarło 129 osób ) Umierali na tyfus i z głodu, ponieważ był to rok wielkiego nieurodzaju ( zaraza ziemniaczana ). Jak podaje kronika ludzie umierali z nędzy nagle na polach, drogach, w krzakach i „ serce się krajało litościwego człowieka patrzącego na nędzę okropną – ale ratunku nie było”. Bieda była tak dotkliwa, że codziennie w swoim domu można było mieć do 40 biednych żebrzących wsparcia. Były też przypadki topienia dzieci w Białej i samobójstw spowodowanych straszną nędzą. Proboszcz wspomina, że była to kara za 1846 rok, za straszne morderstwa i rabunki, które miały tu miejsce podczas galicyjskiej rabacji.
Z tych to czasów pochodzi cmentarz znajdujący się na przysiółku zwanym Rybówki. Tam zostali pochowani ci, którzy w latach 1847 – 1848 umarli na te zakaźną chorobę. Kronika podaje, że w roku 1849, dokładnie 9 sierpnia do wsi dotarła epidemia cholery. Trwała do 30 września. Na tę chorobę zmarło z Jastrzębi 8 osób. Na temat kolejnej epidemii cholery jest wzmianka pochodząca z 1858 roku. Wtedy to również zmarło 8 osób.
Jak widać cytat z kronik znajduje się na epitafium na tablicy pamiątkowej. Dostrzegam tu jednak pewną niekonsekwencję. Cmentarz nazwany jest cmentarzem ofiar cholery, a podane na tablicach ilości zmarłych pokrywają się ze zmarłymi na tyfus, mało tego praktycznie wszystkie osoby pochowane w zbiorowych mogiłach są ofiarami tyfusu. Zatem żniwo zebrane przez cholerę wydaje się być nikłe przy tym, które zebrał tyfus.
https://pnytko.pl/ - mój blog o nauce i technologii
Awatar użytkownika
Waclaw
Moderator
Moderator
Posty: 3352
Rejestracja: 27 gru 2015, o 13:58
Województwo: Małopolskie
Imię: Wacław

Re: Jastrzębia - cmentarz ofiar epidemii cholery

Post autor: Waclaw »

Za pewnie znowu pomyłka domorosłych miejscowych historyków . W 1847 roku w Galicja szalała epidemia tyfusu. Pierwsza odnotowana epidemia cholery to 1855, 1873, 1874. Możliwe ze w późniejszym czasie chowano również na tym cmentarzu ofiary cholery i w świadomości ludzi utarło się powiedzenie cmentarz choleryczny.
"Przyjaciel to wróg, który się jeszcze nie ujawnił" :sad:
ODPOWIEDZ

Wróć do „Mogiły, kurhany, pomniki”