Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Miejsca dopiero co odkryte i miejsca warte odwiedzenia
ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Lenk
ST-CHORAZY
ST-CHORAZY
Posty: 289
Rejestracja: 4 kwie 2019, o 20:29
Województwo: Podkarpackie
Lokalizacja: Galicja
Has thanked: 30 times
Been thanked: 72 times

Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Post autor: Lenk »

Króciutki wstęp mojego autorstwa :)

Czasami bywa tak, że na swoich wycieczkach mijamy cmentarze 1 wojny światowej, zatrzymajmy się przy nich na chociaż chwilę, tak po prostu w celach turystycznych, aby odpocząć, napić się wody, opowiedzieć rodzinie, przyjaciołom historię danego miejsca. Przy okazji nie ważne jakiej narodowości są pochowani żołnierze, możemy odmówić za nich Ojcze Nasz, Zdrowaś Maryjo, uczcić ich pamieć chwilą ciszy, wejść w zadumę - pomyśleć jaka to była ciężka walka czasami bardzo daleko od domu i rodziny, bez żadnych uprzedzeń, każdy sam na swój sposób wybierze tą czy inną formę - nas to nic nie kosztuje takie moje zdanie, bo bywało i tak, że żołnierze tej samej narodowości walczyli przeciwko sobie, brat przeciwko bratu.

Tekst oraz zdjęcia pochodzą z książki wydanej z okazji „100-lecie I wojny światowej”.

Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Najczęściej spotykaną formą znaku nagrobnego był prosty, drewniany krzyż różnej wysokości, którego ramiona mogły być ścięte lub na końcach lekko rzeźbione. Wykonywano je z drewna twardego (dąb, buk, jesion). Jako formy prowizorycznej używano krzyży brzozowych. Stosowano także niskie krzyże drewniane, nakryte skośnymi daszkami, zaś na przecięciu ich ramion umieszczano tabliczki memoratywne z danymi poległego. Dla żołnierzy rosyjskich przeznaczone były takie same wysokie, drewniane krzyże z dwoma ramionami poziomymi (górne krótsze, dolne dłuższe). W okolicach Nowego Brusna i Horyńca spotyka się krzyże kamienne niewystępujące w innych rejonach. Takie masywne, wapienne krzyże o wysokości 1 metra, ze starannie wyrytymi napisami znajdują się na małym cmentarzyku w miejscowości Monastyr. Ciekawą formę miały krzyże w Drohojowie. Wysokości około 70 cm, z szerokimi trzonami i krótkimi ramionami zawierały w centralnej części inskrypcje zawierające informacje o pochowanym żołnierzu. Te oryginalne krzyże zastąpiono nowymi, gubiąc przy tym ich charakter i znaczenie oryginału.

Prezentując stosowane przez Inspekcję Grobów Żołnierskich w Przemyślu znaki nagrobne nie można pominąć oryginalnych ich form, występujących na kilku cmentarzach w dawnym okręgu Jarosław (Ryszkowa Wola, Gorzyce, Korzenica, Jarosław–Garbarze, Wetlina III, Makowisko, Radawa i Cetula). Są to wykonane z palonej czerwonej gliny wydłużone pięcioboki w dwóch wielkościach. Mniejsze z nich ustawiano na betonowych podpórkach, większe kładziono bezpośrednio na mogiłach. Na tabliczkach mogą być wytłoczone dane poległego lub tylko informacje o przynależności państwowej poległego lub – w przypadku mogił masowych – poległych (Austriak, Niemiec, Rosjanin, nieznany). Te wypalane znaki nagrobne związane były z działalnością cegielni książąt Czartoryskich w Szówsku, w której były zapewne produkowane. Podobne płyty, tylko wykonane z betonu zastosowano na cmentarzach wojskowych w Starzawie, Kalnikowie i Nowym Bruśnie. Większość płyt ma kształt prostokąta, część „Krzyża Żelaznego” z wyrytymi napisami. Niewystępujące gdzie indziej znaki nagrobne znajdują się na zrekonstruowanym cmentarzu wojskowym w Lesku. Znaki te to skośnie ścięte słupki drewniane o wysokości około 50 cm i średnicy około 20 cm. Na skośnej płaszczyźnie nałożony z blachy krzyż z trójlistnym zakończeniem ramion. W miejsce krzyża mogą być również wstawione symbole mahometańskie (półksiężyc z gwiazdą.). Poniżej połowy słupka skośne nacięcie, w formie półeczki, na której umieszczono metalową tabliczkę inskrypcyjną.

W Galicji Wschodniej założono kilka cmentarzy tureckich (muzułmańskich). Stawiane tam znaki nagrobne różnią się znacznie od chrześcijańskich. Były to niskie (około 60 cm) lub wysokie (ok. 200 cm) słupki drewniane z drewnianą tabliczką inskrypcyjną w ich górnej części. Górna część słupków nakryta jest stożkiem ściętym, w odmiennym od słupka kolorze, imitującym noszone przez Turków nakrycie głowy (tarbusz), niekiedy zwieńczone półksiężycem i gwiazdą. Na tym kończy się przegląd znaków nagrobnych stawianych na mogiłach żołnierskich w Galicji Środkowej i Wschodniej.

Warto jeszcze wspomnieć, że kilka małych cmentarzy utworzono przy istniejących, starych kapliczkach lub pojedynczych drzewach. Tak postąpiono, zakładając duży cmentarz przy małej kapliczce w Chyrowie. Małe cmentarzyki powstały przy kapliczce w Łanowicach (Okręg Sambor) Gniewczynie Trynieckiej (Okręg Przeworsk) czy też przy kaplicy rodziny Strachockich w Mościskach.
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
These users thanked the author Lenk for the post:
Dżulka
Rating: 5.56%
Awatar użytkownika
slawek153
Generał Dywizji
Generał Dywizji
Posty: 1544
Rejestracja: 9 lip 2017, o 15:49
Województwo: Mazowieckie
Imię: Sławek

Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Post autor: slawek153 »

Ciekawy artykuł, w moich stronach jest mnóstwo cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej, ciekawostką jest fakt że w jednej miejscowości oddalonej od mojego domu jakieś 20 km. Jest wieś w której są cztery cmentarze wojenne, na jednym z cmentarzy jest dziś postawiona stodoła przynależąca do budynków gospodarczych.
Awatar użytkownika
Waclaw
Moderator
Moderator
Posty: 3352
Rejestracja: 27 gru 2015, o 13:58
Województwo: Małopolskie
Imię: Wacław

Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Post autor: Waclaw »

Lenk temat zacny sam Roman Frodyma dla znajomych "Fred" doliczył się 39 wzorów krzyży nagrobnych od Ożennej do Krakowa, ja od siebie dodam że macewy i stele też występują.
Dla zainteresowanych polecam GALICYJSKIE CMENTARZE WOJENNE TOM.I,II,III. Romana Frodymy.
albo tu http://www.sp24.tarman.pl/historia_wos/cmentarze.pdf
https://www.nid.pl/upload/iblock/d84/d8 ... c3eef4.pdf
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
"Przyjaciel to wróg, który się jeszcze nie ujawnił" :sad:
Awatar użytkownika
Lenk
ST-CHORAZY
ST-CHORAZY
Posty: 289
Rejestracja: 4 kwie 2019, o 20:29
Województwo: Podkarpackie
Lokalizacja: Galicja

Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Post autor: Lenk »

Waclaw237 pisze:
15 kwie 2019, o 21:38
Lenk temat zacny sam Roman Frodyma dla znajomych "Fred" doliczył się 39 wzorów krzyży nagrobnych od Ożennej do Krakowa, ja od siebie dodam że macewy i stele też występują.
Dla zainteresowanych polecam GALICYJSKIE CMENTARZE WOJENNE TOM.I,II,III. Romana Frodymy.
albo tu http://www.sp24.tarman.pl/historia_wos/cmentarze.pdf
https://www.nid.pl/upload/iblock/d84/d8 ... c3eef4.pdf
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
Dzięki również za linki, odnośnie tej tematyki znam kilka osób, spróbuje się coś nie co dowiedzieć, a co do książki z której pochodzi tekst jest tam kilka jeszcze fajnych rozdziałów, może je wkleję tylko od znajomego załatwię w miarę aktualne zdjęcia pokazujące stan obecny.
Awatar użytkownika
Waclaw
Moderator
Moderator
Posty: 3352
Rejestracja: 27 gru 2015, o 13:58
Województwo: Małopolskie
Imię: Wacław
Has thanked: 116 times
Been thanked: 380 times

Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Post autor: Waclaw »

A tu kolejne Tureckie.
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
These users thanked the author Waclaw for the post:
Dżulka
Rating: 5.56%
"Przyjaciel to wróg, który się jeszcze nie ujawnił" :sad:
Awatar użytkownika
Lenk
ST-CHORAZY
ST-CHORAZY
Posty: 289
Rejestracja: 4 kwie 2019, o 20:29
Województwo: Podkarpackie
Lokalizacja: Galicja

Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Post autor: Lenk »

Dowiedziałem się dokładnie z jakiej książki pochodzi fragment tekstu oraz zdjęcia :

Autor – p. dr. Jana Schuberta - Galicyjskie cmentarze wojenne. Historia, architektura, sztuka [w:] Bitwa pod Gorlicami. Studia z perspektywy stulecia pod red. Jarosława Centka, Sławomira Kułacza i Kamila Ruszały, Gorlice 2015.
Łącznie z błędem, który pojawił się wówczas w druku - Wetlina III zamiast Wietlin III.

Projekt realizowany w ramach Małopolskiego Programu Obchodów „100-lecie I wojny światowej” przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego
Awatar użytkownika
imperator
Generał Dywizji
Generał Dywizji
Posty: 1502
Rejestracja: 13 sty 2014, o 17:50
Województwo: Podkarpackie
Lokalizacja: Tbg

Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej

Post autor: imperator »

Cmentarz wojenny w Tarnobrzegu rok 1915
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Mogiły, kurhany, pomniki”