Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
- Lenk
- ST-CHORAZY
- Posty: 289
- Rejestracja: 4 kwie 2019, o 20:29
- Województwo: Podkarpackie
- Lokalizacja: Galicja
- Has thanked: 30 times
- Been thanked: 72 times
Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Króciutki wstęp mojego autorstwa
Czasami bywa tak, że na swoich wycieczkach mijamy cmentarze 1 wojny światowej, zatrzymajmy się przy nich na chociaż chwilę, tak po prostu w celach turystycznych, aby odpocząć, napić się wody, opowiedzieć rodzinie, przyjaciołom historię danego miejsca. Przy okazji nie ważne jakiej narodowości są pochowani żołnierze, możemy odmówić za nich Ojcze Nasz, Zdrowaś Maryjo, uczcić ich pamieć chwilą ciszy, wejść w zadumę - pomyśleć jaka to była ciężka walka czasami bardzo daleko od domu i rodziny, bez żadnych uprzedzeń, każdy sam na swój sposób wybierze tą czy inną formę - nas to nic nie kosztuje takie moje zdanie, bo bywało i tak, że żołnierze tej samej narodowości walczyli przeciwko sobie, brat przeciwko bratu.
Tekst oraz zdjęcia pochodzą z książki wydanej z okazji „100-lecie I wojny światowej”.
Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Najczęściej spotykaną formą znaku nagrobnego był prosty, drewniany krzyż różnej wysokości, którego ramiona mogły być ścięte lub na końcach lekko rzeźbione. Wykonywano je z drewna twardego (dąb, buk, jesion). Jako formy prowizorycznej używano krzyży brzozowych. Stosowano także niskie krzyże drewniane, nakryte skośnymi daszkami, zaś na przecięciu ich ramion umieszczano tabliczki memoratywne z danymi poległego. Dla żołnierzy rosyjskich przeznaczone były takie same wysokie, drewniane krzyże z dwoma ramionami poziomymi (górne krótsze, dolne dłuższe). W okolicach Nowego Brusna i Horyńca spotyka się krzyże kamienne niewystępujące w innych rejonach. Takie masywne, wapienne krzyże o wysokości 1 metra, ze starannie wyrytymi napisami znajdują się na małym cmentarzyku w miejscowości Monastyr. Ciekawą formę miały krzyże w Drohojowie. Wysokości około 70 cm, z szerokimi trzonami i krótkimi ramionami zawierały w centralnej części inskrypcje zawierające informacje o pochowanym żołnierzu. Te oryginalne krzyże zastąpiono nowymi, gubiąc przy tym ich charakter i znaczenie oryginału.
Prezentując stosowane przez Inspekcję Grobów Żołnierskich w Przemyślu znaki nagrobne nie można pominąć oryginalnych ich form, występujących na kilku cmentarzach w dawnym okręgu Jarosław (Ryszkowa Wola, Gorzyce, Korzenica, Jarosław–Garbarze, Wetlina III, Makowisko, Radawa i Cetula). Są to wykonane z palonej czerwonej gliny wydłużone pięcioboki w dwóch wielkościach. Mniejsze z nich ustawiano na betonowych podpórkach, większe kładziono bezpośrednio na mogiłach. Na tabliczkach mogą być wytłoczone dane poległego lub tylko informacje o przynależności państwowej poległego lub – w przypadku mogił masowych – poległych (Austriak, Niemiec, Rosjanin, nieznany). Te wypalane znaki nagrobne związane były z działalnością cegielni książąt Czartoryskich w Szówsku, w której były zapewne produkowane. Podobne płyty, tylko wykonane z betonu zastosowano na cmentarzach wojskowych w Starzawie, Kalnikowie i Nowym Bruśnie. Większość płyt ma kształt prostokąta, część „Krzyża Żelaznego” z wyrytymi napisami. Niewystępujące gdzie indziej znaki nagrobne znajdują się na zrekonstruowanym cmentarzu wojskowym w Lesku. Znaki te to skośnie ścięte słupki drewniane o wysokości około 50 cm i średnicy około 20 cm. Na skośnej płaszczyźnie nałożony z blachy krzyż z trójlistnym zakończeniem ramion. W miejsce krzyża mogą być również wstawione symbole mahometańskie (półksiężyc z gwiazdą.). Poniżej połowy słupka skośne nacięcie, w formie półeczki, na której umieszczono metalową tabliczkę inskrypcyjną.
W Galicji Wschodniej założono kilka cmentarzy tureckich (muzułmańskich). Stawiane tam znaki nagrobne różnią się znacznie od chrześcijańskich. Były to niskie (około 60 cm) lub wysokie (ok. 200 cm) słupki drewniane z drewnianą tabliczką inskrypcyjną w ich górnej części. Górna część słupków nakryta jest stożkiem ściętym, w odmiennym od słupka kolorze, imitującym noszone przez Turków nakrycie głowy (tarbusz), niekiedy zwieńczone półksiężycem i gwiazdą. Na tym kończy się przegląd znaków nagrobnych stawianych na mogiłach żołnierskich w Galicji Środkowej i Wschodniej.
Warto jeszcze wspomnieć, że kilka małych cmentarzy utworzono przy istniejących, starych kapliczkach lub pojedynczych drzewach. Tak postąpiono, zakładając duży cmentarz przy małej kapliczce w Chyrowie. Małe cmentarzyki powstały przy kapliczce w Łanowicach (Okręg Sambor) Gniewczynie Trynieckiej (Okręg Przeworsk) czy też przy kaplicy rodziny Strachockich w Mościskach.
Czasami bywa tak, że na swoich wycieczkach mijamy cmentarze 1 wojny światowej, zatrzymajmy się przy nich na chociaż chwilę, tak po prostu w celach turystycznych, aby odpocząć, napić się wody, opowiedzieć rodzinie, przyjaciołom historię danego miejsca. Przy okazji nie ważne jakiej narodowości są pochowani żołnierze, możemy odmówić za nich Ojcze Nasz, Zdrowaś Maryjo, uczcić ich pamieć chwilą ciszy, wejść w zadumę - pomyśleć jaka to była ciężka walka czasami bardzo daleko od domu i rodziny, bez żadnych uprzedzeń, każdy sam na swój sposób wybierze tą czy inną formę - nas to nic nie kosztuje takie moje zdanie, bo bywało i tak, że żołnierze tej samej narodowości walczyli przeciwko sobie, brat przeciwko bratu.
Tekst oraz zdjęcia pochodzą z książki wydanej z okazji „100-lecie I wojny światowej”.
Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Najczęściej spotykaną formą znaku nagrobnego był prosty, drewniany krzyż różnej wysokości, którego ramiona mogły być ścięte lub na końcach lekko rzeźbione. Wykonywano je z drewna twardego (dąb, buk, jesion). Jako formy prowizorycznej używano krzyży brzozowych. Stosowano także niskie krzyże drewniane, nakryte skośnymi daszkami, zaś na przecięciu ich ramion umieszczano tabliczki memoratywne z danymi poległego. Dla żołnierzy rosyjskich przeznaczone były takie same wysokie, drewniane krzyże z dwoma ramionami poziomymi (górne krótsze, dolne dłuższe). W okolicach Nowego Brusna i Horyńca spotyka się krzyże kamienne niewystępujące w innych rejonach. Takie masywne, wapienne krzyże o wysokości 1 metra, ze starannie wyrytymi napisami znajdują się na małym cmentarzyku w miejscowości Monastyr. Ciekawą formę miały krzyże w Drohojowie. Wysokości około 70 cm, z szerokimi trzonami i krótkimi ramionami zawierały w centralnej części inskrypcje zawierające informacje o pochowanym żołnierzu. Te oryginalne krzyże zastąpiono nowymi, gubiąc przy tym ich charakter i znaczenie oryginału.
Prezentując stosowane przez Inspekcję Grobów Żołnierskich w Przemyślu znaki nagrobne nie można pominąć oryginalnych ich form, występujących na kilku cmentarzach w dawnym okręgu Jarosław (Ryszkowa Wola, Gorzyce, Korzenica, Jarosław–Garbarze, Wetlina III, Makowisko, Radawa i Cetula). Są to wykonane z palonej czerwonej gliny wydłużone pięcioboki w dwóch wielkościach. Mniejsze z nich ustawiano na betonowych podpórkach, większe kładziono bezpośrednio na mogiłach. Na tabliczkach mogą być wytłoczone dane poległego lub tylko informacje o przynależności państwowej poległego lub – w przypadku mogił masowych – poległych (Austriak, Niemiec, Rosjanin, nieznany). Te wypalane znaki nagrobne związane były z działalnością cegielni książąt Czartoryskich w Szówsku, w której były zapewne produkowane. Podobne płyty, tylko wykonane z betonu zastosowano na cmentarzach wojskowych w Starzawie, Kalnikowie i Nowym Bruśnie. Większość płyt ma kształt prostokąta, część „Krzyża Żelaznego” z wyrytymi napisami. Niewystępujące gdzie indziej znaki nagrobne znajdują się na zrekonstruowanym cmentarzu wojskowym w Lesku. Znaki te to skośnie ścięte słupki drewniane o wysokości około 50 cm i średnicy około 20 cm. Na skośnej płaszczyźnie nałożony z blachy krzyż z trójlistnym zakończeniem ramion. W miejsce krzyża mogą być również wstawione symbole mahometańskie (półksiężyc z gwiazdą.). Poniżej połowy słupka skośne nacięcie, w formie półeczki, na której umieszczono metalową tabliczkę inskrypcyjną.
W Galicji Wschodniej założono kilka cmentarzy tureckich (muzułmańskich). Stawiane tam znaki nagrobne różnią się znacznie od chrześcijańskich. Były to niskie (około 60 cm) lub wysokie (ok. 200 cm) słupki drewniane z drewnianą tabliczką inskrypcyjną w ich górnej części. Górna część słupków nakryta jest stożkiem ściętym, w odmiennym od słupka kolorze, imitującym noszone przez Turków nakrycie głowy (tarbusz), niekiedy zwieńczone półksiężycem i gwiazdą. Na tym kończy się przegląd znaków nagrobnych stawianych na mogiłach żołnierskich w Galicji Środkowej i Wschodniej.
Warto jeszcze wspomnieć, że kilka małych cmentarzy utworzono przy istniejących, starych kapliczkach lub pojedynczych drzewach. Tak postąpiono, zakładając duży cmentarz przy małej kapliczce w Chyrowie. Małe cmentarzyki powstały przy kapliczce w Łanowicach (Okręg Sambor) Gniewczynie Trynieckiej (Okręg Przeworsk) czy też przy kaplicy rodziny Strachockich w Mościskach.
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
- Rating: 5.56%
Dostępny również na www.eksploracjapodkarpacie.pl | http://pobojowisko.eu | https://austro-wegry.eu/
- slawek153
- Generał Dywizji
- Posty: 1544
- Rejestracja: 9 lip 2017, o 15:49
- Województwo: Mazowieckie
- Imię: Sławek
Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Ciekawy artykuł, w moich stronach jest mnóstwo cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej, ciekawostką jest fakt że w jednej miejscowości oddalonej od mojego domu jakieś 20 km. Jest wieś w której są cztery cmentarze wojenne, na jednym z cmentarzy jest dziś postawiona stodoła przynależąca do budynków gospodarczych.
- Waclaw
- Moderator
- Posty: 3352
- Rejestracja: 27 gru 2015, o 13:58
- Województwo: Małopolskie
- Imię: Wacław
Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Lenk temat zacny sam Roman Frodyma dla znajomych "Fred" doliczył się 39 wzorów krzyży nagrobnych od Ożennej do Krakowa, ja od siebie dodam że macewy i stele też występują.
Dla zainteresowanych polecam GALICYJSKIE CMENTARZE WOJENNE TOM.I,II,III. Romana Frodymy.
albo tu http://www.sp24.tarman.pl/historia_wos/cmentarze.pdf
https://www.nid.pl/upload/iblock/d84/d8 ... c3eef4.pdf
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
Dla zainteresowanych polecam GALICYJSKIE CMENTARZE WOJENNE TOM.I,II,III. Romana Frodymy.
albo tu http://www.sp24.tarman.pl/historia_wos/cmentarze.pdf
https://www.nid.pl/upload/iblock/d84/d8 ... c3eef4.pdf
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
"Przyjaciel to wróg, który się jeszcze nie ujawnił"
- Lenk
- ST-CHORAZY
- Posty: 289
- Rejestracja: 4 kwie 2019, o 20:29
- Województwo: Podkarpackie
- Lokalizacja: Galicja
Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Dzięki również za linki, odnośnie tej tematyki znam kilka osób, spróbuje się coś nie co dowiedzieć, a co do książki z której pochodzi tekst jest tam kilka jeszcze fajnych rozdziałów, może je wkleję tylko od znajomego załatwię w miarę aktualne zdjęcia pokazujące stan obecny.Waclaw237 pisze: ↑15 kwie 2019, o 21:38Lenk temat zacny sam Roman Frodyma dla znajomych "Fred" doliczył się 39 wzorów krzyży nagrobnych od Ożennej do Krakowa, ja od siebie dodam że macewy i stele też występują.
Dla zainteresowanych polecam GALICYJSKIE CMENTARZE WOJENNE TOM.I,II,III. Romana Frodymy.
albo tu http://www.sp24.tarman.pl/historia_wos/cmentarze.pdf
https://www.nid.pl/upload/iblock/d84/d8 ... c3eef4.pdf
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
http://www.beskid-niski.pl/index.php?po ... /symbolika
Dostępny również na www.eksploracjapodkarpacie.pl | http://pobojowisko.eu | https://austro-wegry.eu/
- Waclaw
- Moderator
- Posty: 3352
- Rejestracja: 27 gru 2015, o 13:58
- Województwo: Małopolskie
- Imię: Wacław
- Has thanked: 116 times
- Been thanked: 380 times
Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
A tu kolejne Tureckie.
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.
- Rating: 5.56%
"Przyjaciel to wróg, który się jeszcze nie ujawnił"
- Lenk
- ST-CHORAZY
- Posty: 289
- Rejestracja: 4 kwie 2019, o 20:29
- Województwo: Podkarpackie
- Lokalizacja: Galicja
Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Dowiedziałem się dokładnie z jakiej książki pochodzi fragment tekstu oraz zdjęcia :
Autor – p. dr. Jana Schuberta - Galicyjskie cmentarze wojenne. Historia, architektura, sztuka [w:] Bitwa pod Gorlicami. Studia z perspektywy stulecia pod red. Jarosława Centka, Sławomira Kułacza i Kamila Ruszały, Gorlice 2015.
Łącznie z błędem, który pojawił się wówczas w druku - Wetlina III zamiast Wietlin III.
Projekt realizowany w ramach Małopolskiego Programu Obchodów „100-lecie I wojny światowej” przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego
Autor – p. dr. Jana Schuberta - Galicyjskie cmentarze wojenne. Historia, architektura, sztuka [w:] Bitwa pod Gorlicami. Studia z perspektywy stulecia pod red. Jarosława Centka, Sławomira Kułacza i Kamila Ruszały, Gorlice 2015.
Łącznie z błędem, który pojawił się wówczas w druku - Wetlina III zamiast Wietlin III.
Projekt realizowany w ramach Małopolskiego Programu Obchodów „100-lecie I wojny światowej” przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego
Dostępny również na www.eksploracjapodkarpacie.pl | http://pobojowisko.eu | https://austro-wegry.eu/
- imperator
- Generał Dywizji
- Posty: 1502
- Rejestracja: 13 sty 2014, o 17:50
- Województwo: Podkarpackie
- Lokalizacja: Tbg
Re: Krzyże i znaki nagrobne 1 wojny światowej
Cmentarz wojenny w Tarnobrzegu rok 1915
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.